نام آزمایش:تشخیص پیش از تولد و قبل از حاملگی مبتلایان و ناقلین بیماری فیبروز کیستیک (Cystic Fibrosis)
نمونه مورد نیاز:5 cc خون وریدی
مدراک مورد نیاز:کلیه آزمایشات مربوطه و دفترچه درمانی
نحوه نمونه گیری:مراجعه حضوری و دریافت 5cc از خون وریدی فرد
شرح از تست:فیبروز کیستیک (CF-Cystic Fibrosis) بیماری ژنتیکی است که در اثر اختلال عملکرد غدد مترشحه خارجی رخ می دهد.
در این بیماری کانال انتقال دهنده نمک در سلول‌های اپیتلیالی در مجاری تنفسی، لوزالمعده ، روده، مجاری تناسلی در مردان، سیستم کبدی و غدد عرق آسیب می‌بینند.
ترشح موکوس ضخیم و چسبناک در ریه‌ها باعث تنگ‌شدن راه‌های هوایی و زمینه ساز عفونت های مختلف باکتریایی می‌شود. به همین دلیل مشکلات ریوی معمولاً عامل اصلی مرگ در میان مبتلایان به این بیماری است. التهاب راه‌های هوایی و عفونت مزمن در نهایت باعث بیماری‌های شدید ریوی و آسیب راه‌های هوایی می‌شود که به ایجاد کیست‌ها، آبسه ها و فیبروزه شدن بافت‌ ریه می‌انجامد.
همچنین 15 تا 20 درصد نوزادان مبتلا در بدو تولد با انسداد روده همراه هستند. مسدود شدن مجرای اتصال دهنده لوزوالمعده به روده نیز با اختلال در گوارش مواد غذایی همراه است که در نتیجه آن با وجود تغذیه مناسب وزن بیمار افزایش نمی‌یابد.
95 درصد مردان مبتلا نیز نازایی (آزواسپرمی) دارند که ناشی از فقدان ، آترفه شدگی و یا تصلب مجرای ولفین است.
علاوه بر این میزان نمک سدیم ترشح شده از غدد عرق در این بیماران بیش از حد طبیعی است که باعث کاهش این ماده در بدن می‌شود.
فیبروزکیستیک

فیبروزکیستیک


همچون تمامی بیماری‌های ژنتیکی، بیماری فیبروز کیستیک نیز درمان قطعی ندارد اما فیزیوتراپی قفسه سینه و استفاده از مکمل‌های آنزیمی و غذایی به بهبود وضعیت بیماران کمک موثری می‌کند.
بیماری فیبروز کیستیک در اثر بروز تغییر (جهش) در ژنcystic fibrosis transmembrane conductance regulator (CFTR) واقع در بازوی بلند کروموزم 19 رخ می‌دهد. این ژن تولید کننده پروتئینی‌ است کانال یونی کلریدی را ایجاد می‌کند. نقص در عملکرد این کانال باعث انتقال غیر طبیعی الکترولیت‌ها در بدن می‌شود که طیف گسترده‌ای از علائم بالینی را سبب می‌شود.
فیبروزکیستیک

فیبروزکیستیک



توارث این بیماری به صورت اتوزومال مغلوب است، در نتیجه وجود یک ژن جهش یافته باعث بروز بیماری نمی‌شود و افراد حامل یک ژن جهش یافته تنها ناقل بیماری هستند. افراد بیمار نیز دو نسخه از ژن معیوب را از پدر و مادر خود به ارث می‌برند. در این حالت پدر و مادر هر دو ناقل بیماری هستند. البته این بیماری بیشتر در میان سفید‌پوستان غربی شیوع دارد.
غربالگری نوزادن و تشخیص این بیماری با انجام آزمایشات چون تست عرق امکان پذیر است. با شناسایی ژن CFTR به عنوان عامل بیماری CF امکان بررسی ژنتیکی و شناسایی جهش‌های این ژن فراهم شده است. با این روش امکان تشخیص پیش از تولد و شناسایی حاملان این بیماری امکان پذیر است. تا کنون بیش از 550 جهش مختلف در این ژن 27 اگزونی شناسایی شده است.
یکی از شایع‌ترین جهش‌هایی که در این ژن اتفاق می‌افتد حذف سه نوکلئوتید است که باعث حذف اسید آمینه فنیل‌آلانین در جایگاه 508 می‌شود. از جمله جهش‌های دیگر شایع این ژن ‌ , G524 X (2.4 5) , G551D , N 1303 L , W1282 X 621 +1 G>T , 1717-1 G>A , R117 H R1162 X و R553X است.
در این آزمایشگاه بررسی حذف ∆ F508 با روش ARMS PCR انجام می‌شود. برای بررسی سایر جهش‌ها نیز از روش توالی‌یابی استفاده می‌شود. در این روش اگزون‌های 3، 4، a6، 7، 10، 11، 13، a14،b17، 19، 20 و 21 مورد بررسی قرار می‌گیرد. به این منظور ابتدا با استفاده از پرایمر اختصاصی نواحی مربوط به این اگزون‌ها در آزمایش PCR تکثیر شده و سپس محصول PCR با استفاده از دستگاه توالی یاب (Sequencer)‌ تعیین توالی می‌شود.
زمان جوابدهی:یک ماه پس از نمونه گیری