نام آزمایش:تشخیص مبتلایان و ناقلین بیماری ترمبوز وريد عمقي
نمونه مورد نیاز:5cc خون وریدی
مدراک مورد نیاز:کلیه آزمایشات مربوطه و دفترچه درمانی
نحوه نمونه گیری:مراجعه حضوری و دریافت 5cc از خون وریدی فرد
شرح از تست:ترومبوز یکی از شایعترین دلایل مرگ و میر در کشور های غربی است. عوامل ارثي زمينه ساز ترومبوز بدلیل جهش در يكی از ژن های فاکتور های هموستازی است. از عواملی که هم در ترومبوز و نیز در افزایش ریسک سقط های خودبخودی دخیل هستند تغییر در فاکتور II ( پروترومبین)، فاکتور V انعقادی و ژن سازنده آنزیم متیلن تتراهيدروفولات ردوكتاز (MTHFR) می باشد. فاکتور V لیدن به عنوان شایعترین علت ارثی در بیماران با ترومیوز وریدی است (20- 30 درصد موارد ). خطر نسبی برای ترومبوز وریدی برای افراد هتروزیگوت فاکتور V لیدن 3 تا 10 برابر و برای افراد هموزیگوت 50 تا 100 برابر افزایش می یابد. تغییر G20210A در پروترومبین که در 8 تا 10 درصد از بیماران ترومبوزی دیده می شود دومین عامل شایع بعد از فاکتور V لیدن در ایجاد ترومبوز می باشد.. دارا بودن این فاکتور به صورت هتروزیگوت با افزایش 3 برابری ریسک ترومبوز وریدی همراه است.
در این آزمایشگاه با استفاده از روش PCR-RLFP جهش های موجود در فاکتور II ( پروترومبین)، فاکتور V انعقادی و ژن سازنده آنزیم متیلن تتراهيدروفولات ردوكتاز (MTHFR) بررسی میگردد.

متيلن تترا هيدرو فولات ردکتاز MTHFR

Thrombophilia یا hypercoagulability به دلیل نقص در سیستم انعقاد خون رخ می‌دهد به طوریکه در داخل رگ‌های بدن لخته‌های خونی ایجاد می‌شود. ابن بیماری به دلایل ژنتیکی و یا محیطی رخ می‌دهد.

افزایش سطح همو‌سیستئن در خون  می‌تواند خطر بروز Thrombophilia را افزایش دهد. بالا رفتن هموسیستئن خون می‌تواند ناشی از فقر غذایی و کمبود ویتامین B6، B12 و فولیک اسید باشد و یا نقص ژنتیکی در مسیر متابولیسمی هموسیستئن باعث بروز این عارضه شود.

هموسیستئین یک اسید آمینه گوگرددار است که از متیونین غذایی منشاء می­گیرد. این ماده سمی است. در داخل سلول­ها متیونین پس از دمتیلاسیون تبدیل به هموسیستئین شده و سپس تحت اثر آنزیم­های 10،5- متیلن تترا هیدرو فولات ردوکتاز MTHFR و متیلن سنتتاز مجدداً متیله شده و به متیونین تبدیل می­شود. کوفاکتورهای این مسیر آنزیمی اسید فولیک، ویتامین B6 و ویتامین B12 هستند.
آنزیم  (MTHFR) باعث  کاهش 10،5 متیلن تترا هیدروفولات و تبدیل آن به 5- متیلن تترا هیدروفولات می‌شود. این ماده به عنوان دهنده گروه کربنی در واکنش تولید متیونین از هموسیستئن توسط آنزیم متیونین سنتتاز به کار برده می‌شود.

MTHFR 1766

جهش C677T در ژن MTHFR باعث جایگزینی اسید آمینه والین به جای آلانین در موقعیت 222 زنجیره پروتئینی می‌شود. در نتیجه این جهش آنزیم MTHFR با فعالیت کمتر تولید می‌شود که افزایش سطح هموسیستئن خون را به همراه دارد.  این نقص به صورت اتوزومال مغلوب به ارث می­رسد.

افزایش هموسیستئین به سطح بیشتر از 50 میکرومول/ لیتر منجر به ترومبوآمبولی، آترواسکلروز در دوران کودکی شده و در زنان باردار، احتمال ابتلاء جنین به NTDs (Neural Tube Defects) و سقط جنین را افزایش می­دهد. جهش G677T سبب ایجاد MTHFR حساس به حرارت شده و حدود 50% از فعالیت آنزیم می­کاهد در نتیجه  آنزیم حاصله فقط در دمای بالا در بدن قابلیت  فعالیت داشته و این فعالیت نیز مختصر است (Thermolabile). این جهش در نژادهای مختلف بین 15-5% دیده می­شود. مکانیسم عمل هموسیستئین، ایجاد جراحتهای بسیار کوچک در سطح سلولهای اندوتلیال به طور مستقیم است که باعث آغاز فرآیند انعقاد می‌شود و در نتیجه به عنوان مهمترین مارکر بیماریهای عروق کرونر، مغزی و محیطی شناخته میشود. سطح سرمی کمتر از 12 میکرومول/ لیتر هموسیستئین مناسب بوده و سطوح بین 15-12 میکرومول/ لیتر با خطر متوسط و بیشتر از 15 میکرومول/ لیتر آن با خطر بالا برای عوارض قلبی عروقی همراه است. سطح هموسیستئین در مردان بیشتر از زنان و در افراد سیگاری بالاتر از غیرسیگاریها است و در کارسینومها و هیپرتیروئیدیسم نیز افزایش می‌یابد.

بررسی این پلی مورفیسم‌ توسط آزمایش RFLP-PCR انجام می‌گیرد. در این روش ابتدا قطعه ژن مورد نظر با استفاده از پرایمرهای اختصاصی تکثیر می‌شود. سپس محصول PCR تحت تأثیر آنزیم‌های برش دهنده قرار می‌گیرد. این آنزیم به گونه‌ای انتخاب می شود که در صورت وجود پلی‌مورفیسم قطعه مورد نظر را برش دهد. سپس محصول برش یافته بر روی ژل مشاهد می‌شود. برای اطمینان از عملکرد PCR و آنزیم از یک نمونه کنترل مثبت استفاده می شود. آلوده نبودن شرایط آزمیش نیز توسط یک کنترل منفی سنجیده می‌شود. در تصویر های زیر نقاط برش روی الل جهش یافته و نرمال و همچنین محصول RFLP-PCR را روی ژل نمایش داده شده است.

MTHFR 1767
زمان جوابدهی:2الی 3 هفته پس از نمونه گیری