| نام آزمایش: | تشخیص مبتلایان و ناقلین بیماری هانتینگتون |
|---|---|
| نمونه مورد نیاز: | 5cc خون وریدی |
| مدراک مورد نیاز: | کلیه آزمایشات مربوطه و دفترچه درمانی |
| نحوه نمونه گیری: | مراجعه حضوری و دریافت 5cc از خون وریدی فرد |
| شرح از تست: | کره يا بيماري هانتينگتون يک بيماري ارثي است که روي مغز و سيستم عصبي تأثير مي‌گذارد. در اين بيماري اعصاب به تدريج تحليل مي‌روند و در نتيجه آن فرد دچار اختلالات حرکتي ، شناختي و روان پريشي مي‌شود. از نشانه‌هاي اين بيماري حرکات غير ارادي است که کورآ (Chorea) ناميده مي‌شود. اولين نشانه‌هاي بيماري معمولاً تا دهه سوم و چهارم زندگي ظاهر نمي‌شود، هر چند اين علائم ممکن است در ميان افراد کم سن و سال‌تر نيز رخ دهد. سن بروز نشانه‌هاي اوليه حتي در ميان اعضاي يک خانواده نيز مي‌تواند تفاوت داشته باشد. مشکلات بيماران در طول يک دوره 10 تا 20 ساله بعد از ظهور علائم اوليه به تدريج بيشتر مي‌شود. متاسفانه در حال حاضر درمان قطعي براي اين بيماري وجود ندارد و درمان‌هاي دارويي فقط علائم بيماري را به تعويق مي‌اندازد اما تحقيقات در اين زمينه ادامه دارد. توارث اين بيماري به صورت اتوزومال غالب است و در نتيجه افراد مبتلا سابقه خانوادگي بروز بيماري را دارند. از جمله خصوصيات بيماري‌هاي با توارث غالب اين است که بيماران با احتمال 50 درصد بيماري را به فرزندان دختر يا پسر خود منتقل مي‌کنند.  اين بيماري جز دسته‌اي از بيماري‌هاي ژنتيکي ناشي از ناهنجاري‌هاي تکرار سه نوکلئوتيدي و يا trinucleotide repeat expansion disorders است که همانطور که از نامشان پيداست در اثر بسط تکرارهاي سه نوکلئوتيدي در ژن‌هاي خاص ايجاد مي‌شوند در هانتينگتون بيماري در اثر بسط توالي تري نوکلئوتيدي CAG در ناحيه کد کننده ژن هانتينگتون بروز مي کند. اين ژن روي بازوي کوتاه کروموزم 4 قرار دارد . در افراد طبيعي تري نوکلوئيد CAG بين 17 تا 37 بار تکرار مي شود. البته تعداد اين تکرارها در 97 درصد موارد کمتر از 28 تکرار است. در بعضي منابع نيز الل هاي کمتر از 26 را نرمال در نظر مي گيرند و الل هاي با تعداد تکرار بين 27 تا 35 را حد واسط تعريف مي کنند. وجود اين الل باعث بروز آثار فنوتيپي در فرد حامل نمي شود اما ممکن است هنگام گامت زايي تکرار تري نوکلئويدي CAG گسترش يابد و در نتيجه فرزندان فرد به بيماري مبتلا شوند. الل هاي بيماري‌زا نيز تکرارهاي حدود 37 تا 121 دارند. ميان تعداد اين تکرارها با سن شروع بيماري ارتباط وجود دارد. ژن هانتينگتون توليد کننده پروتئين هانتينگتين است. نواحي تکراري CAG در ژن توليد کننده ناحيه پلي‌گلوتامين يا PolyQ در پروتئين است. گسترش اين ناحيه باعث ايجاد پروتئيني با ويژگي‌هاي متفاوت مي‌شود که تجمع آن در بافت‌هاي عصبي مرگ نورون‌ها را به همراه داشته و به کوچک شدن مغز منجر مي‌شود. در تصوير يک نواحي تکراري در ژن هانتينگتين و ناحيه پلي گوتامين ناشي شده از تکرارها نمايش داده شده است.  در تصوير دوم نيز نمايي از مغز يک فرد مبتلا به بيماري هانتينگتون در بالا در مقايسه با فردي سالم در پايين نمايش داده شده است. کوچک شدن مغز مبتلايان در تصوير مشخص است.  تشخيص مبتلايان با انجام آزمايش PCR شناسايي کننده تکرارهاي نوکلوئيدي در ژن HD انجام مي شود. ابتدا از يک جفت پرايمر A و B استفاده مي شود. اين پرايمرها ناحيه بسط يافته در ژن HD را احاطه مي کنند. در صورت شناسايي قطعه اي با تکرارهاي بيش از 38، فرد بيمار گزارش مي شود. در اين PCR افرادي که هتروزگوت براي الل هاي طبيعي باشند و همچنين اکثريت الل هاي بيماري زا با توالي هاي بسط يافته شناسايي مي شوند. مشاهده يک تک باند در آزمايش PCR انجام شده با پرايمرهاي A و B مي تواند به دو صورت تعبير شود، فرد هموزيگوت واقعي است و يا اينکه زياد بودن تعداد تکرارهاي ژن هانتينگتون مانع از انجام PCR شده است. به عبارت ديگر الل حاوي بسط‌هاي بسيار زياد CAG در آزمايش PCRتکثير نيافته است. به منظور تفريق اين دو گروه،آزمايش PCR ديگري با استفاده از جفت پرايمر A و C انجام مي گيرد. اين پرايمرها به گونه‌اي طراحي شده‌اند که علاوه بر ناحيه بسط يافته ژن هانتينگتون ناحيه پلي مورفيسمي از تکرارهاي CCG درست در انتهاي´3 تکرارهاي CAG اين ژن را نيز شامل مي‌شود. از آنجايي که اين ناحيه بسيار پلي مورف است، حتي در افراد هموزيگوت براي ژن هانتينگتون توالي آن متفاوت است. بنابراين در صورتيکه هموزيگوتي واقعي باشد دو قطعه حاصل مي شود. اما افرادي که باز هم هموزيگوت باشند اين هموزيگوتي مي‌تواند ناشي از وجود الل بسط يافته باشد. البته اين مسئله بايد با استفاده از تکنيک ساترن بلات و پروپ‌هاي اختصاصي مورد آزمايش قرار گيرند. |
| زمان جوابدهی: | 2الی 3 هفته پس از نمونه گیری |